содржина
Запознавањето со Карл Роџерс е пресвртница во целиот мој живот. Во него нема друг настан кој толку силно и јасно влијаел на мојата лична и професионална судбина. Во есента 1986 година, заедно со 40 колеги, учествував во интензивна комуникациска група, која во Москва ја водеше водечкиот претставник на хуманистичката психологија Карл Роџерс. Семинарот траеше неколку дена, но ме промени мене, моите идеи, приврзаност, ставови. Работеше со групата и во исто време беше со мене, ме слушна и виде, ми даде шанса да бидам свој.
Карл Роџерс веруваше дека секој човек заслужува внимание, почит и прифаќање. Овие принципи на Роџерс станаа основа на неговата терапија, неговиот „пристап насочен кон личноста“ воопшто. За неговата работа заснована на овие навидум екстремно едноставни идеи, Карл Роџерс беше номиниран за Нобеловата награда за мир во 1987 година. Веста за ова дојде до него кога беше во смртна кома.
Најголемата човечка заслуга на Карл Роџерс, според мене, лежи во фактот што тој со својата личност можеше да ја изврши сложената внатрешна работа да стане хомо хуманус – хумана личност. Така, на многумина им ја отвори „лабораторијата на хуманизмот“, низ која поминува секој што сака да воспостави прво во себе, а потоа и во односите на другите луѓе pax humana – хуманиот свет.
Неговите датуми
- 1902: Роден во предградие на Чикаго.
- 1924-1931: Земјоделско, богословско образование, потоа – м-р, д-р. по психологија од колеџот за наставници, Универзитетот Колумбија.
- 1931: Клинички психолог во Центарот за помош за деца (Рочестер).
- 1940-1957: Професор на Државниот универзитет во Охајо, потоа на Универзитетот во Чикаго.
- 1946-1947: Претседател на Американската психолошка асоцијација.
- 1956-1958: Претседател на Американската академија на психотерапевти.
- 1961: Еден од основачите на Американското здружение за хуманистичка психологија.
- 1968: Го отвора Центарот за проучување на човекот во Ла Јола, Калифорнија. 1969: Неговиот документарен филм „Патување во себе“, за работата на група за психотерапија, доби Оскар.
- 1986: Спроведува интензивни комуникациски групи со психолози во Москва и Тбилиси.
- 14 февруари 1987 година: почина во Ла Џола, Калифорнија.
Пет клучеви за разбирање:
Секој има потенцијал
„Сите луѓе имаат способност да ги градат своите животи на таков начин што тоа им дава лична сатисфакција и во исто време е конструктивно во социјална смисла“. Луѓето имаат тенденција да се развиваат во позитивна насока. Тоа не значи дека ќе биде така, но секој е роден со таков потенцијал. Како дете, Роџерс забележал многу природен живот, особено развојот на пеперутките. Можеби, благодарение на размислувањата за нивната трансформација, се родила неговата хипотеза за човечкиот потенцијал, подоцна поткрепена со психотерапевтска практика и научни истражувања.
слушај да слушаш
„Не е важно колку длабоко или површно за што зборува човекот, јас го слушам со сето внимание, трудољубивост, за што сум способен“. Зборуваме многу, но не се слушаме и не се слушаме. Но, чувството за нечија вредност, значење се јавува како одговор на вниманието на друго лице кон нас. Кога нè слушаат, се отстрануваат бариерите – културни, верски, расни; има средба на човекот со човекот.
Разберете ја другата личност
„Моето главно откритие би го формулирал на следниов начин: ја сфатив огромната вредност да си дозволам да разберам друга личност“. Првата реакција на луѓето е желбата да се проценат. Многу ретко си дозволуваме да разбереме што за него значат зборовите, чувствата, верувањата на друга личност. Но, токму тој став му помага на другиот да се прифати себеси и своите чувства, самите нас не менува, откривајќи нешто што претходно ни бегало. Ова важи и за психотерапевтскиот однос: не се посебните психолошки техники кои се одлучувачки, туку позитивното прифаќање, неосудувачката емпатија и вистинското самоизразување на терапевтот и неговиот клиент.
Отвореноста е предуслов за врските
„Од моето искуство со другите, заклучив дека во долготрајна врска нема смисла да се преправаме дека сум некој што не сум“. Нема смисла да се преправате дека сакате ако сте непријателски расположени, да изгледате смирено ако сте иритирани и критични. Врските стануваат автентични, полни со живот и смисла кога се слушаме себеси, кога сме отворени за себе, а со тоа и за партнерот. Квалитетот на човечките односи зависи од нашата способност да видиме кои сме, да се прифатиме себеси, а не да се криеме зад маска – од себе и од другите.
Помогнете им на другите да станат подобри
Создавањето атмосфера во која ќе можете отворено да се изразувате себеси, вашите чувства, односно поволна за човековиот развој, е задача не само на психолозите. Неа треба да ја служат сите кои познаваат општествени професии, да ја промовираат лични, семејни, професионални – со еден збор, секој човечки однос. Секој од нас може да помогне да се подобри другиот во согласност со неговите сопствени намери и цели.
Книги и написи од Карл Роџерс:
- Поглед на психотерапијата. Формирањето на човекот“ (Прогрес, Универзум, 1994);
- „Советување и психотерапија“ (Ексмо, 2000);
- „Слобода за учење“ (Sense, 2002);
- „Клиент-центриран пристап во психотерапијата“ (Прашања на психологијата, 2001, бр. 2).