Денес, асистент робот е, се разбира, егзотичен. Но, нема да имаме време ниту да погледнеме наназад, бидејќи тие ќе станат банален атрибут на нашето секојдневие. Опсегот на нивната можна примена е широк: роботи домаќинки, роботи учители, роботи бебиситерки. Но, тие се способни за повеќе. Роботите можат да ни станат... пријатели.
Роботот е пријател на човекот. Така наскоро тие ќе зборуваат за овие машини. Ние не само што ги третираме како да се живи, туку ја чувствуваме и нивната имагинарна „поддршка“. Се разбира, само ни се чини дека воспоставуваме емотивен контакт со роботот. Но, позитивниот ефект на имагинарната комуникација е сосема реален.
Социјалниот психолог Гурит Е. Бирнбаум од Израелскиот центар1, а нејзините колеги од САД спровеле две интересни студии. Учесниците мораа да споделат лична приказна (прво негативна, а потоа позитивна) со мал десктоп робот.2. „Комуницирајќи“ со една група учесници, роботот одговори на приказната со движења (кимнување како одговор на зборовите на една личност), како и знаци на дисплејот изразувајќи сочувство и поддршка (на пример, „Да, имавте тешко време!").
Втората половина од учесниците мораше да комуницира со робот кој „не реагира“ - изгледаше „жив“ и „слуша“, но во исто време остана неподвижен, а неговите текстуални одговори беа формални („Ве молам кажи ми повеќе“).
Ние реагираме на „љубезни“, „сочувствителни“ роботи на ист начин како и на љубезни и сочувствителни луѓе.
Според резултатите од експериментот, се покажа дека учесниците кои комуницирале со „одговорниот“ робот:
а) го прими позитивно;
б) не би имал ништо против да го има во стресна ситуација (на пример, за време на посета на стоматолог);
в) нивниот говор на телото (наведнување кон роботот, насмевка, контакт со очи) покажа јасно сочувство и топлина. Ефектот е интересен, ако се земе предвид дека роботот не бил ни хуманоиден.
Потоа, учесниците мораа да извршат задача поврзана со зголемен стрес - да се претстават себеси со потенцијалниот партнер. Првата група имаше многу полесно самопретставување. Откако комуницирале со „одговорен“ робот, нивната самодоверба се зголемила и верувале дека можат добро да сметаат на реципрочниот интерес на потенцијалниот партнер.
Со други зборови, ние реагираме на „љубезни“, „сочувствителни“ роботи на ист начин како и на љубезни и сочувствителни луѓе и изразуваме сочувство за нив, како и за луѓето. Згора на тоа, комуникацијата со таков робот помага да се чувствуваме посигурни и привлечни (истиот ефект го произведува комуникацијата со симпатична личност која ги зема при срце нашите проблеми). И ова отвора друга област на примена за роботите: барем тие ќе можат да дејствуваат како наши „придружници“ и „доверливи“ и да ни пружат психолошка поддршка.
1 Интердисциплинарен центар Херцлија (Израел), www.portal.idc.ac.il/en.
2 Б.